Trwający od początku XX wieku rozwój infrastruktury kolejowej na terenie Krowodrzy i Bronowic umożliwił powstanie w tej części miasta licznych zakładów przemysłowych i wymusił budowę nowych osiedli mieszkaniowych. Jednym z najwięk- szych było zaprojektowane z myślą o 12 tys. mieszkańców osiedle Wrocławska, wzniesione na obejmującej 35 ha podłużnej parceli między ulicami Wrocławską i Mazowiecką. Osią kompozycji urbanistycznej jest ul. Litewska, po jej północnej stronie umieszczono pięciokondygnacyjne bloki mieszkalne o wschodniej ekspozycji, po południowej znajdują się podłużne pięciokondygnacyjne bloki o południowej ekspozycji. Od wschodu zespół domykają trzy trzynastokondygnacyjne punktowce o charakterystycznych skośnych dachach. Kolejne cztery punktowce wzniesiono w następnej dekadzie wzdłuż ul. Mazowieckiej. Po wschodniej stronie tych budynków zbudowano przedszkole, po zachodniej szkołę. Dominantę kompozycji stanowi grupa pięciu monumentalnych bloków zrealizowanych w pobliżu al. Kijowskiej, po zachodniej stronie założenia. Są to podłużne konstrukcje o dziesięciu kondygnacjach, ustawione w osi północ–południe. Wyróżnia je oryginalne cofnięcie skośnego dachu nad ostatnią kondygnacją. Budynki mogące pomieścić 157 mieszkań dla około 500 osób w czytelny sposób nawiązują do idei jednostki mieszkalnej Le Corbusiera. W 1965 roku jeden z nich został uhonorowany tytułem Mistera Krakowa. Trzy identyczne budynki wzniesiono także na osiedlu Ugorek.
Pod koniec lat 50. zapadła decyzja o zakończeniu działalności lotniska w Czyżynach oraz o przeznaczeniu otaczających je terenów na cele rozwoju nowej zabudowy. Równolegle z wydłużeniem ul. Mogilskiej i budową prowadzącej na pl. Centralny w Nowej Hucie al. Jana Pawła II ruszyła budowa osiedli mieszkaniowych – Ugorek i Wieczysta.
Zabudowa wsi Bieńczyce miała być rozbudową Nowej Huty, a nie budową osiedla satelickiego. Powodem rozszerzania dzielnicy był wzrost produkcji, co wiązało się z napływem ludności zatrudnianej w kombinacie. Równolegle z zabudową sektora D i Wzgórz Krzesławickich ogłoszono konkurs na projekt zabudowy wsi Bieńczyce.
Kraków – stolicę Generalnego Gubernatorstwa – hitlerowcy chcieli wykreować na wzorcowe miasto niemieckie. Elementem tego programu był masowy napływ niemieckiej ludności urzędniczej. Z myślą o nowych mieszkańcach w latach 1941–1943 stworzono w okolicy ul. Królewskiej (niem. Reichstrasse) dzielnicę „nur für Deutsche” (tylko dla Niemców).
Projekt został zrealizowany przez zespół Fundacji Instytut Architektury:
dr Dorotę Leśniak-Rychlak, dr Dorotę Jędruch, Martę Karpińską i dr Michała Wiśniewskiego,
we współpracy z badaczkami i badaczami: Maciejem Rodakiem, Wojciechem Pietruchą, Agatą Kokoryn, Filipem Szelą, Moniką Mazurek; koordynacja projektu: Joanna Warchoł
Projekt powstał dzięki życzliwości i współpracy: Muzeum Krakowa, Muzeum Nowej Huty / oddział Muzeum Krakowa, Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, Klubu Kuźnia / oddział Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Dofinansowano ze środków
budżetu Państwa
Edukacja Kulturalna
Osiedla mieszkaniowe Krakowa.
Społeczna i architektoniczna
historia miasta
Dofinansowanie:
81 000 zł
Całkowita wartość:
103 500 zł
Data podpisania umowy:
09.2024