Trwający od początku XX wieku rozwój infrastruktury kolejowej na terenie Krowodrzy i Bronowic umożliwił powstanie w tej części miasta licznych zakładów przemysłowych i wymusił budowę nowych osiedli mieszkaniowych. Jednym z najwięk- szych było zaprojektowane z myślą o 12 tys. mieszkańców osiedle Wrocławska, wzniesione na obejmującej 35 ha podłużnej parceli między ulicami Wrocławską i Mazowiecką. Osią kompozycji urbanistycznej jest ul. Litewska, po jej północnej stronie umieszczono pięciokondygnacyjne bloki mieszkalne o wschodniej ekspozycji, po południowej znajdują się podłużne pięciokondygnacyjne bloki o południowej ekspozycji. Od wschodu zespół domykają trzy trzynastokondygnacyjne punktowce o charakterystycznych skośnych dachach. Kolejne cztery punktowce wzniesiono w następnej dekadzie wzdłuż ul. Mazowieckiej. Po wschodniej stronie tych budynków zbudowano przedszkole, po zachodniej szkołę. Dominantę kompozycji stanowi grupa pięciu monumentalnych bloków zrealizowanych w pobliżu al. Kijowskiej, po zachodniej stronie założenia. Są to podłużne konstrukcje o dziesięciu kondygnacjach, ustawione w osi północ–południe. Wyróżnia je oryginalne cofnięcie skośnego dachu nad ostatnią kondygnacją. Budynki mogące pomieścić 157 mieszkań dla około 500 osób w czytelny sposób nawiązują do idei jednostki mieszkalnej Le Corbusiera. W 1965 roku jeden z nich został uhonorowany tytułem Mistera Krakowa. Trzy identyczne budynki wzniesiono także na osiedlu Ugorek.
Osiedle przy ulicy Praskiej to największe i najbardziej kompleksowe założenie tego typu. Usytuowane w atrakcyjnej lokalizacji, niedaleko Wisły i Skałek Twardowskiego, zostało sfinansowane z funduszy Wojewódzkiego Związku Międzykomunalnej Opieki Społecznej.
Projekt pl. Centralnego opracowano w 1951 roku, a jego realizacja rozpoczęła się rok później. Plac został rozwiązany w formie pięcioboku, od którego promieniście odchodzi pięć alej. Jedna z nich – dziś al. Solidarności – prowadzi do kombinatu. Obszerny plac, pośrodku którego obecnie znajduje się trawnik, objeżdżają samochody i tramwaje.
W 1980 roku rozpoczęto budowę osiedla Kurdwanów Nowy, jednego z największych w obrębie dzielnicy IX Podgórze Duchackie. Podłużny układ założenia wzniesiono po wschodniej stronie osadników Krakowskich Zakładów Sodowych „Solvay”, pomiędzy ulicami Wincentego Witosa i Stanisława Stojałowskiego.
Projekt został zrealizowany przez zespół Fundacji Instytut Architektury:
dr Dorotę Leśniak-Rychlak, dr Dorotę Jędruch, Martę Karpińską i dr Michała Wiśniewskiego,
we współpracy z badaczkami i badaczami: Maciejem Rodakiem, Wojciechem Pietruchą, Agatą Kokoryn, Filipem Szelą, Moniką Mazurek; koordynacja projektu: Joanna Warchoł
Projekt powstał dzięki życzliwości i współpracy: Muzeum Krakowa, Muzeum Nowej Huty / oddział Muzeum Krakowa, Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, Klubu Kuźnia / oddział Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Dofinansowano ze środków
budżetu Państwa
Edukacja Kulturalna
Osiedla mieszkaniowe Krakowa.
Społeczna i architektoniczna
historia miasta
Dofinansowanie:
81 000 zł
Całkowita wartość:
103 500 zł
Data podpisania umowy:
09.2024