Korzystając z tej witryny, zgadzasz się na korzystanie z plików cookie. Możesz zmienić ustawienia dotyczące plików cookie w dowolnym momencie, a także dowiedzieć się więcej na ich temat
Akceptuj Czytaj więcej

Osiedle Krowodrza Górka

urbanistyka:

Mieczysław Turski

Projekt:

Maria Chronowska, Jerzy ChronowskI, Stefan Golonka,
Krystyna Różyska-Tołłoczko

Datowanie:

1968–1976

District:

IV – Prądnik Biały

W 1967 roku przyjęto nowy Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Krakowa, którego autorem był Stanisław Hager. Dalekosiężny dokument wyznaczał kierunki rozwoju miasta, którego populacja przekroczyła już pół miliona mieszkańców i stale rosła. Podstawowym problemem urbanistycznym Krakowa była wówczas integracja centrum z nowymi dzielnicami po wschodniej stronie miasta poprzez rozwój układu drogowego, w tym dróg szybkiego ruchu. Jedna z nich miała powstać po północnej stronie miasta i biec od Nowej Huty przez Bieńczyce, Prądnik Czerwony w kierunku Prądnika Białego i tras wylotowych do Katowic i Częstochowy. W pobliżu liczącej prawie 10 km nowej arterii przewidziano tereny pod rozwój wielorodzinnego budownictwa mieszkaniowego. Jednym z pierwszych dużych osiedli wzniesionych w ramach tej koncepcji po zachodniej stronie Krakowa było osiedle Krowodrza Górka, pierwotnie XXX-lecia PRL, największe na terenie dawnej wsi Prądnik Biały. 

Obszerny zespół bloków mieszkalnych zbudowano na podłużnej parceli liczącej około 35 ha, między ulicami Józefa Wybickiego i Opolską. Od zachodu znajduje się rozległy obszar zielony – park im. Stanisława Wyspiańskiego, Krowodrza oraz przylegający do niego Krowoderski. Od zachodu projektanci przewidzieli pas jedenastopiętrowych punktowców ustawionych w osi południe–zachód, druga grupa podobnych budynków stanęła po wschodniej stronie założenia. Od północy, wzdłuż ul. Opolskiej, usytuowano dwa podłużne wysokie bloki o południowej ekspozycji, jeden wyposażono w dwanaście, drugi w piętnaście klatek schodowych. Jest to główna dominanta w przestrzeni osiedla oraz jeden z największych zespołów mieszkalnych w Krakowie. Po jej południowej stronie umieszczono cztery równie długie pasy pięciokondygnacyjnych bloków. W centrum tworzą one charakterystyczny, romboidalny plac. Przecina go ul. Krowoderskich Zuchów, po jej dwóch stronach znajdują się pawilony handlowe. Zdaniem Mieczysława Turskiego, autora koncepcji urbanistycznej osiedla, przestrzeń ta miała być nowoczesnym odpowiednikiem Rynku Głównego i Sukiennic. Układ osiedla uzupełniły budynki dwóch szkół, przedszkola i żłobka. W 1976 roku osiedle zostało wyróżnione tytułem Wicemistera Krakowa. W latach 90. w bezpośrednim sąsiedztwie, przy ul. Rusznikarskiej, powstała grupa nowych, postmodernistycznych budynków.

Opracowanie:
michał wiśniewski
Zobacz także:
Historie bloków. Część 6:<br>Wielki Mur Chiński – o osiedlu Krowodrza Górka
Podcast

Historie bloków. Część 6:
Wielki Mur Chiński – o osiedlu Krowodrza Górka

Historie bloków. Część 2:<br>Zimna wojna w blokach
Podcast

Historie bloków. Część 2:
Zimna wojna w blokach

Wybrane osiedla

Osiedle Centrum E

Czytaj

W 1985 roku krakowski oddział SARP zorganizował zamknięty konkurs architektoniczny na projekt zabudowy skarpy sąsiadującej z pl. Centralnym. W zwycięskim, utrzymanym w stylistyce postmodernizmu, projekcie zespołu na czele z Romualdem Loeglerem wyróżniało się połączenie terenów rekreacyjnych, mieszkaniowych i form miejskich.

Osiedle Kurdwanów Nowy

Czytaj

W 1980 roku rozpoczęto budowę osiedla Kurdwanów Nowy, jednego z największych w obrębie dzielnicy IX Podgórze Duchackie. Podłużny układ założenia wzniesiono po wschodniej stronie osadników Krakowskich Zakładów Sodowych „Solvay”, pomiędzy ulicami Wincentego Witosa i Stanisława Stojałowskiego.

Osiedle Mistrzejowice

Czytaj

W 1963 roku został rozpisany zamknięty konkurs urbanistyczny na projekt Mistrzejowic, które miały być kolejnym ważnym osiedlem w przestrzeni dzielnicy. Zwycięstwo przypadło zespołowi Witolda Cęckiewicza. Po zachodniej stronie Nowej Huty wciąż funkcjonowało lotnisko wojskowe w Czyżynach, dlatego rozwój dzielnicy postanowiono skierować na północ.

Osiedla mieszkaniowe Krakowa
Społeczna i architektoniczna historia miasta

Projekt został zrealizowany przez zespół Fundacji Instytut Architektury:
dr Dorotę Leśniak-Rychlak, dr Dorotę Jędruch, Martę Karpińską i dr Michała Wiśniewskiego,
we współpracy z badaczkami i badaczami: Maciejem Rodakiem, Wojciechem Pietruchą, Agatą Kokoryn, Filipem Szelą, Moniką Mazurek; koordynacja projektu: Joanna Warchoł

Projekt powstał dzięki życzliwości i współpracy: Muzeum Krakowa, Muzeum Nowej Huty / oddział Muzeum Krakowa, Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, Klubu Kuźnia / oddział Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

Organizator
Partnerzy
Dofinansowano ze środków budżetu Państwa

Dofinansowano ze środków
budżetu Państwa

Edukacja Kulturalna
Osiedla mieszkaniowe Krakowa.
Społeczna i architektoniczna
historia miasta

Dofinansowanie:
81 000 zł

Całkowita wartość:
103 500 zł

Data podpisania umowy:
09.2024